20 december 2013 – Wouter Van Bellingen

Interpellatie in de gemeenteraad 20 december 2013 n.a.v. de aanpassing van het politiereglement.

Alhoewel GAS-boetes in sommige gevallen nuttig kunnen zijn, zijn ze een zwaktebod in een rechtstaat. Meer nog omdat de gemeente en zijn ambtenaren: tegelijk rechter en partij zijn, zijn ze een schending van het principe van de scheiding der machten.

Ja, zelfs Luc Van De Bossche, voormalig minister van Binnenlandse Zaken en vader van de GAS-boetes verklaarde zelf dat hij zijn kind niet meer herkende. Sinds de invoering in 1999 werd de wet dan ook meermaals geëvolueerd – lees verstrengd – en nam de willekeur toe omdat de ambtenaar die de vaststellen doet ook de boete mag opleggen. En vooral omdat het verder procederen vaak meer kost dan de boete zelf.

Daarnaast beperkt GAS zich meestal tot symptoombestrijding. Zo ook in Sint-Niklaas. – Sinds de opstart van de GAS-boetes in 2009 staat wildplassen jaarlijks in de top 3 naast sluikstorten en graffiti. In het kader van deze problematiek herhaal ik nogmaals mijn vraag i.v.m. de plaatsing van openbare toiletten als voorkoming van het wildplassen en als oplossing voor mensen met een plasprobleem.

Ook zijn we uiteraard tegen de verlaging van de leeftijd van 16 jaar naar 14 jaar voor minderjarigen. Meer nog we willen dat minderjarigen helemaal worden geschrapt uit de GAS-toepassing.

Voor eerst druist dit volledig in tegen één van de aanbevelingen van het VN-Comité voor de Rechten van het Kind. Het Comité uitte al grote bezorgdheid over de mogelijkheid van gemeenten om administratieve sancties op te leggen aan kinderen voor antisociaal gedrag buiten het jeugdrechtssysteem om.

Bovendien zijn er verschillende juridische bezwaren voor de toepassing van de GAS.

In de wet blijft de term overlast vaag en opent deze de deur voor willekeur. Wat met het fundamentele grondrecht van rechtszekerheid?
Wat geldt waar? Reglementen verschillen van gemeente tot gemeente. Wat in ene gemeente, mag in de andere gemeente niet. En iedereen ook minderjarigen moeten dit maar weten.
Vrij spel voor interpretatie door de vaststellende ambtenaar. Want de ‘sanctioneerbare gedragingen’ zijn ruim omschreven en dus vrij voor interpretatie.
De gemeente en zijn ambtenaren zijn rechter en partij tegelijk: een schending van het principe van de scheiding der machten.
Als minderjarigen een beroepsprocedure bij de (jeugd)rechtbank opstarten tegen een opgelegde GAS, riskeren ze tegelijk meer ingrijpende jeugdbeschermingsmaatregel.
De bemiddelingsprocedure wordt te beperkt ingevuld.
Kinderrechten- en mensenrechteneducatie is verplicht voor alle professionals die met kinderen en jongeren in contact komen, dat stelt het VN-Comité voor de Rechten van het Kind. Dus ook voor GAS-ambtenaren.
Een procedure van ouderlijke betrokkenheid kan, maar is niet verplicht. Daarover beslist de ambtenaar. Ook beslist de ambtenaar of hij tevreden is over de educatieve maatregelen die opvoedingsverantwoordelijken nemen en de zaak al dan niet afsluit. Is volgens mij een open deur voor discriminatie?
Jongeren die buiten de lijnen kleuren, worden opgevangen binnen het jeugdrecht. Daarnaast zijn er nog genoeg alternatieven zoals begeleiding via het JAC.

Kortom een leefbare stad vraagt meer dan symptoombestrijding. We blijven ervan overtuigd dat het systeem van de GAS niet de manier is waarop je minderjarigen die antisociaal gedrag vertonen opnieuw met de samenleving connecteert.
Een proces van stereotypering en eenzijdige beeldvorming dreigt te resulteren in de maatschappelijke uitsluiting van bepaalde groepen mensen met (leeftijds)discriminatie tot gevolg. Daarnaast worden er momenteel door het parket evenveel GAS-boetes geseponeerd dan overtredingen vroeger.

Daarom vragen we om als overheid eerder te kiezen voor een inclusief beleid waar ook plek en ruimte is voor kinderen en jongeren en hun betekenissen van de publieke ruimte. Tot op vandaag menen we dat een overheid via de GAS voor minderjarigen noch het belang van het kind noch het belang van de samenleving waarin dat kind opgroeit dient. Daarnaast aangezien het lage aantal GAS-boetes voor minderjarigen en de symptoombestrijding van de GAS-toepassing in zijn totaliteit, lijkt me dit een overbodige maatregel en een zwaktebod in een rechtstaat.

Wouter Van Bellingen

Gemeenteraadslid