Naamsverandering Leopold II-laan: zo breed mogelijk gedragen, pragmatisch en visionair,

Geachte Mevrouw, voorzitter van de gemeenteraad;
Geachte Dames en Heren, voorzitters van de fracties van de gemeenteraad;
Geachte Heer, Burgemeester;

Vandaag is binnen het stadsbestuur de consensus gegroeid om de Leopold II-laan te veranderen van naam. Toen ik dit idee voor het eerst opperde 10 jaar geleden, was dit in de zijlijn van de inhuldiging van het geboortehuis van Maurits Coppieters. Omdat Maurits Coppieters naast zijn bijdrage voor het jeugdwerk en de Europese gedachte ook de eerste voorzitter was van het huidige 11.11.11. vond ik dat hij meer een laan verdiende dan Koning Leopold II. De commotie in de pers ontstond toen omdat er toen heel wat herdenkingen aan de gang waren rond 50 jaar onafhankelijkheid. Nu 10 jaar later en in het 100-ste geboortejaar van Maurits Coppieters ben ik van mening dat hij nog steeds een laan of nog beter een plein naar hem genoemd wordt. Maar dit moet niet perse de Leopold II-laan zijn. Maar ik ben overtuigd dat volgens zijn overtuiging vandaag een gekleurde vrouw zeker zijn voorkeur zou wegdragen hebben.

Zoals ik reeds aangaf zijn we 10 jaar verder. Onze stad is veranderd, geëvolueerd en diverser geworden. Daarom mijn vraag om deze naamsverandering gemeenteraad breed te steunen. En tegelijkertijd wil ik u vragen om deze naamsverandering anders aan te pakken dan we momenteel met het stadsbestuur gewend zijn. Gebruik deze naamsverandering als mogelijkheid om een dialoog aan te gaan met de hele bevolking, weliswaar met bijzondere aandacht voor mensen met migratie-achtergrond en mensen van Afrikaanse afkomst in het bijzonder. Neem daarom aub uw tijd om van deze unieke gelegenheid van iets negatief iets positief te maken waar heel de bevolking beter van wordt. Daarnaast welke oplossing of oplossingen ook uit de bus komt, zorg ervoor dat ze breed gedragen worden: pragmatisch en visionair.

Een belangrijk hulp hierbij kan de oprichting zijn van een speciale werkgroep samengesteld met experts, ervaringsdeskundigen e.a. Deze speciale werkgroep kan dan een rapport opstellen met verschillende scenario’s waarin de gemeenteraad kan kiezen. Het huidige participatieproject dat vandaag al loopt binnen onze stad is een reeds bestaand instrument dat hiervoor de nodige ondersteuning kan bieden voor de begeleiding van die werkgroep. Ook kan het stadsbestuur gebruik maken van de toekomstige handleiding die Minister van Samenleven, Bart Somers zal opstellen door experts i.s.m. de VVSG.

Daarnaast wil ik ook meegeven dat ook voor mij de schilderijen van Koning Leopold II en Koningin Marie Henriëtte, die jaren over mijn schouder meekeken bij het voltrekken van de huwelijken,  na de renovatie van stadhuis niet terug moeten komen in de trouwzaal. Een betere plaats lijkt me een museum, bv Huis Janssens waar er duiding kan geven worden rond Leopold II. 
Tenslotte wil ik jullie allemaal bedanken voor het werk dat jullie voor onze stad leveren. Het is vaak onzichtbaar, maar daarom niet minder belangrijk. Ik ben overtuigd dat welke oplossing jullie ook kiezen dit zal met het algemeen belang van onze stad in het achterhoofd. Als ik een deel van de oplossing kan zijn, ben ik hiervoor zeker bereid.

Met de meeste hoogachting,

Wouter Van Bellingen

Ere-schepen Stad Sint-Niklaas

“Opvolger van de Leopold II-laan? Dat kan zeker een gekleurde vrouw worden”: Wouter Van Bellingen, in 2007 de eerste (en nog steeds enige) zwarte schepen in Vlaanderen.

“Tien jaar geleden kreeg ik heel Vlaanderen over mij heen, toen ik voorstelde om de naam van de Leopold II-laan te veranderen. Ik werd uitgelachen, genegeerd, zelfs uitgedaagd. Maar kijk, nu is het dan toch zo ver.” Voor Wouter Van Bellingen, in 2007 de eerste zwarte schepen in Vlaanderen, mag het tijd kosten om de nodige stappen te zetten, maar hij ziet nu wel uitgelezen kansen om het ook in Sint-Niklaas anders aan te pakken. 

^{In januari 2007 legde Wouter Van Bellingen de eed af als eerste zwarte schepen in Vlaanderen. Daarmee zorgde hij voor een primeur, al kreeg hij geen navolging. “We zijn nu 2020. Als ik dertien jaar geleden de eerste was, zou je verwachten dat er na mij nog velen zouden zijn gevolgd. Maar dat is niet gebeurd. Ik was de eerste zwarte schepen en ik ben nog altijd de enige zwarte schepen tot nu toe in Vlaanderen.” Daarmee wil hij niet zeggen dat er niks is veranderd. Al gebeurt het wel telkens met kleine stapjes, zoals hij ook merkt als directeur van de vzw Integratiepact.}

^{Zo ook in zijn thuisstad Sint-Niklaas, waar burgemeester Lieven Dehandschutter (N-VA) nu aangeeft dat de tijd rijp is om de Leopold II-laan van naam te veranderen. Van Bellingen pleitte daar in 2010 als schepen al voor, maar ondervond toen nog heel wat weerstand. “Eigenlijk was toenmalig burgemeester Christel Geerts (sp.a) ook voorstander. Ons progressief kartel van sp.a, Groen en SOS-2012 wilde die naamsverandering, maar binnen de meerderheid was er helaas geen meerderheid (het kartel zat toen in een coalitie met CD&V-N-VA, red). Ik zou uit de biecht kunnen klappen, maar dat doe ik niet. Ik ben vooral blij dat de CD&V-jongeren nu met het hele verhaal mee zijn. In de trouwzaal heeft trouwens ook altijd een groot portret van Leopold II gehangen. Dat heeft ook al voor veel discussie gezorgd. Het hangt er nu niet omwille van onderhoudswerken, maar ik kan me niet voorstellen dat het nog terugkomt. Wél een straatnaam veranderen, maar het portret laten hangen? Nee, dat zie ik niet gebeuren.”}

^{“Hoopvol door jongere generaties”}

^{“Ik ben heel blij dat alle fracties in de gemeenteraad er nu wél achter staan. In 2010 werd ik met mijn voorstel om die straatnaam te wijzigen bijna afgemaakt door sommige opiniemakers. Ik kreeg heel Vlaanderen over mij heen. Eerst lachten ze met mij, dan negeerden ze mij, dan bekampten ze mij, maar na een tijdje win je dan toch. Dat doet me plezier. In tien jaar tijd kan er dus wel wat veranderen. En dat komt vooral door de jongere generaties. Zij stemmen mij hoopvol. Jongeren groeien vandaag op in een andere, veel meer diverse wereld. Zij stellen zich vragen én ze hebben makkelijker toegang tot bronnen over alle mogelijke onderwerpen. En er wordt ook meer geluisterd, vind ik.”} 

^{Impact van corona}  

^{“Uiteraard heeft de dood van George Floyd in de Verenigde Staten de problematiek heel nadrukkelijk en op een schokkende manier blootgelegd. Maar er is nog veel meer dat speelt. En vergeet ook de impact van corona niet. Veel mechanismen zijn duidelijker geworden. Deze periode is een bewustwording over solidariteit en verbondenheid. Ons gedrag heeft in deze tijden immers impact op het welzijn van anderen. We zijn allemaal met elkaar verbonden. Dat heeft corona heel duidelijk gemaakt.”}

^{Gekleurde vrouw}

^{En een nieuwe naam dan, voor de Leopold II-laan? Van Bellingen was indertijd voorstander om er de Maurits Coppieterslaan van te maken, naar de Sint-Niklase politicus (1920-2005) die het boegbeeld werd van de progressieve vleugel binnen de toenmalige Volksunie. Nu denkt hij er anders over. “Maurits Coppieters zou in 2020 honderd jaar geworden zijn, dus dat lijkt een goeie aanleiding. Maar toch denk ik dat het in 2020 beter is om voor de naam van een gekleurde vrouw te kiezen. Dat zou Coppieters ongetwijfeld zelf ook een beter idee gevonden hebben. En even belangrijk is de manier waarop zo’n naam wordt gekozen. Het zou heel waardevol zijn om daarbij de Sint-Niklazenaren met Afrikaanse roots actief te betrekken, door met hen en nog andere gemeenschappen in dialoog te gaan. Geen participatie, maar een dialoog, omdat een dialoog uitgaat van gelijkwaardigheid. Het hoeft ook allemaal niet te snel te gebeuren. Láát het gebeuren, benut deze uitgelezen kans om te tonen dat ook in Sint-Niklaas ‘everybody’s lives matter’. Een symbolisch persoon een plaats geven in ons stedelijk erfgoed, dat betekent echt wel iets.”}

De moraal van het verhaal. Reactie op het opiniestuk Onfrisse heren van de straat van Marc Reynebeau.

Geachte heer Reynebeau,
Beste Marc,
In het verleden had ik steeds veel respect voor uw journalistiek werk. Maar ditmaal heb je me toch ontgoocheld en dit nav het opiniestuk “Onfrisse heren in de straat”.
Link naar “Onfrisse heren in de straat”

Ik meen me te herinneren dat een journalist en zeker een historicus steeds zijn bronnen moet checken. En zeker zijn primaire bronnen in casu mezelf. Bovendien heb ik gemerkt dat u zich enkel baseert op secundaire bronnen, nl. kranten- en belgaberichten. Bronnen die ik dus zelf niet gelanceerd heb. Tenslotte is heel deze heisa uit zijn verband gerukt, omdat mijn speech (in mijn hoedanigheid) als schepen van jeugd en ontwikkelingssamenwerking gewijd was aan Maurits Coppieters, en dit ter gelegenheid van een onthulling van een naamplaatje aan zijn geboortehuis. Tijdens deze onthulling was er, bij mijn weten, geen journalist aanwezig, (als) ook niet het raadslid waar je naar verwijst. (dat achteraf commentaar had. ) Leopold II werd dan ook maar in de zijlijn vermeld.

Nu over de grond van de zaak

“Kan, naast de straatnaam, niet ook het schilderij van Leopold II maar beter uit Sint-Niklaas verdwijnen?”

Ja, ook dat kan – in theorie. Maar ik ga hier niet het gras van voor de voeten van mijn collega gemeenteraadslid, die met dat idee kwam, wegmaaien. Hij mag zijn aanvullend voorstel gerust ook op de agenda proberen krijgen, en dan liefst ook ineens met een voorstel voor een ander èn beter schilderij in de plaats. Ik had en heb alvast een mooi alternatief voor de straatnaam. Dat was trouwens ook de aanleiding, met name het nog eens in de herinnering halen van de wens (een straat genoemd naar Maurits Coppieters) die ere-burgemeester Willockx reeds eerder formuleerde. Ik deed dit op het moment dat er in de stad een eenvoudig bordje werd geplaatst aan zijn geboortehuis (in de Westerstraat te Sint-Niklaas). Iets wat me als eerbetoon wel erg magertjes leek. Ik hoop/hoopte dat het hier niet bij blijft, en dat het bordje geen excuusbordje zou blijven. Een straat is echt wel het minste wat we kunnen doen qua eerbetoon. Het geven van een straatnaam is een subjectief gegeven met als doel een appreciatie. Terwijl het koningschap van Leopold II een historisch feit is. Mag ik er trouwens aan herinneren dat in onze stad reeds eerder zelfs een compleet plein van naam veranderde, en dit van een tijdgenoot en medestander trouwens van Leopold II, met name Kardinaal Mercier. In 1998 verloor alvast deze tijdsgenoot van priester Daens zijn plein in sint-niklaas. Het in 1926 tot Kardinaal Mercierplein gedoopt plein werd voortaan (terug) gewoon Houtbriel genoemd.
Link naar Film Daens

—-
Royaltywatcher Jan Van Den Berghe presenteert jongste boek: ‘God in Laken’
Link naar God in Laken
Zijn zoon Leopold II, die zijn reputatie tegenover de tien geboden was anders ook van bedenkelijk niveau?

‘Leopold II was katholieker dan zijn vader, maar ook meer nog een pragmaticus. Hij had nog meer de paus nodig om de priesters in te tomen, denk maar aan Daens. Paus Leo XIII was immers de man van Rerum Novarum, en niet direct gekant tegenover de katholieke arbeiders en het ACW. Leopold II had bovendien ook de paus nodig voor zijn Kongo-politiek. Hij vergoelijkte zijn daden door de paus erop te drukken dat hij missionarissen uitzond naar Kongo om ginds ook te bekeren, onder het mom van:’Ik doe aan beschavingswerk’. Maar je wil niet zo ver gaan dat je alle misdaden in Kongo aan Leopold II toeschrijft. ‘Nee, dat zou te ver gaan. Leopold II is er ook nooit geweest. Ten eerste omdat hij fysiek niet in orde was, hij hinkte. En dat kon toch niet dat een koning van het superieure ras toonde dat hij lichamelijk iets mankeerde? En ten tweede had Leopold II een onvoorstelbare smetvrees. Zijn kranten moesten gestreken worden, hij liet naar eigen ontwerp celofaanzakjes vervaardigen om zijn baard te beschermen tegen de regen enzovoort.
Ondanks zijn tweede huwelijk, kerkelijk zelfs en dan nog met een dame van lichte zeden: Caroline Delacroix, sterft hij als groot christen. ‘Ja, vlak voor zijn dood heeft hij nog gebiecht. Niet bij de kardinaal, maar bij een gewoon priester wiens oren wellicht rood hebben gestaan. Nadien heeft de kardinaal hemzelf, kardinaal Mercier, Leopold II vanop de kansel zelfs bijna heilig verklaard. Het toont aan de de band tussen de troon en het altaar altijd zeer hecht is geweest.’

—–
‘Een massamoordenaar en een koloniaal,’ zo denkt schepen Wouter Van Bellingen
Alvast toch van een iets andere misdaad-orde dan de genoemde Kardinaal Mercier die zijn plein hier en elders kwijt raakte omdat hij zich hevig verzette tegen de van het Franstalige onderwijs in Vlaanderen en jarenlang een verfransingsbeleid voerde in de Vlaamse Kerk.

Maar was Leopold wel een ‘koloniaal’?
Tja, gaat dat aub eens vragen aan mensen als Walter Zinzen, Daniel Vangroenweghe (“Rood rubber”), Ludo De Witte of andere congo-specialisten hé. Leopold II geen koloniaal noemen, dat is pas “muggen ziften”. Ik ben overtuigd mocht Leopold II vandaag leven, hij zich zeker zou moeten verantwoorden voor misdaden tegen de menselijkheid voor het Internationaal Strafhof. Voor mij was hij alvast geen “ambitieuze held” zoals een voormalig minister hem onlangs nog durfde noemen.
Link naar David Van Reybrouck

Ik ben blij alvast dat je toegeeft dat “Leopold verantwoordelijk was voor een exploitatiesysteem dat door zijn geldbejag heeft geleid tot de dood van misschien wel miljoenen Congolezen”. Ja, je leest het goed: “misschien verantwoordelijk voor wel miljoenen Congolezen”. 2 miljoen, 3 miljoen… ? ‘k Zou het wel eens willen weten. Of is dat ook muggenziften? Miljoenen Congolezen, dat zijn dus miljoenen mensen hé. Hallo!?
En inderdaad, reeds “In zijn eigen tijd stond Leopold al ter discussie op grond van net hetzelfde argument” als ik en vele anderen nu impliciet inroepen, met name de mensenrechten. Op school heb ik daar heel weinig, ik denk niets zelfs, over gehoord. Als schepen van jeugd en internationale contacten beschouw ik het alvast als mijn topprioriteit om mensenrechten centraal te helpen stellen.

Blij ook dat je bevestigt dat “wijlen Maurits Coppieters iemand is die zonder enige twijfel de eer van een eigen straat verdient” Eigenlijk zijn we het over veel eens, denk ik. Ik kan je ook geruststellen. Het ligt absoluut niet in mijn bedoeling “de geschiedenis te corrigeren”, integendeel. Als ik nog eens een suggestie mag doen. Beste Vlaamse TV (eender wie), zend aub eens de BBC-reeks WHITE KING BLACK DEATH eens uit. En rara wie wordt daar opgevoerd als historicus en journalist? Juist Marc Reynebeau.
Link naar WHITE KING BLACK DEATH

En misschien ineens ook nog eens de film ‘Lumumba’ van de Haïtiaanse cineast Raoul Peck. Kwestie van ons historisch beeld wat bij te schaven en de vroegere correcties wat te corrigeren.
Link naar Afrika filmfestival zonder Vlaamse subsidies

Dat je me revisionisme en goedkoop en opportunistisch moralisme verwijt, pik ik eigenlijk niet. En wat anderen met andere straatnamen doen, interesseert me momenteel ook minder. Eén ding te gelijk, ‘k wil de vis niet verdrinken. Dus ook dat schilderij van Leopold II op stadhuis hangt niet echt in mijn weg. Ik sta er trouwens bijna altijd met mijn rug naar toe. De beoordeling van “slechte schilders” of evt. “krukkige schrijvers”, die inderdaad ook soms met een straatnaam geëerd worden, laat ik graag over aan anderen. Dat Leopold II ne slechte mens was, daar ben ik alvast van overtuigd. Iets ergers dus dan “allerminst een fijn heerschap” ! En, dus geen straatnaam waardig voor wie ondertussen zijn geschiedenis goed kent.
Daarnaast zoals ook al vandaag te lezen viel in uw zustercoreliokrant, beseft ik dat er inderdaad belangrijker zaken zijn, maar wat even belangrijk is dat er in het onderwijs te weinig wordt stil gestaan bij de rol van Leopold II en België in Centraal-Afrika. Nu wordt er nog te veel gefocust op het missiewerk, Expo 58-nostalgie en dergelijke. En net daarom plannen we in het najaar rond ons fairtradeweekend heel wat vorming en duiding over 50 jaar onafhankelijkheid Congo. Ik hoop dat dit ook evenveel weerklank krijgt in de nationale media.

Maar vooral hoop ik nog altijd dat Maurits Coppieters een straat krijgt in Sint-Niklaas en in navolging ook Nelson Mandela, M. Ghandi, Martin Luther King.

Toch nog één opmerking zou dit allemaal nieuws geworden zijn, mocht ik niet de eerste zwarte schepen van Vlaanderen zijn. Maar gewoon Wouter Van Bellingen, schepen van Jeugd en ontwikkelingssamenwerking in Sint-Niklaas.

De Standaard